కొండాపూర్ గ్రామం – సిబ్బితాండా, సిద్దేపేట జిల్లాలోని ముఖ్య సాంస్కృతిక కేంద్రము. ఇక్కడ బంజారా (లంబాడా) మరియు మధుర వర్గాలు ప్రతి శ్రావణ మాసంలో తీజ్ పండుగను మతపరమైన ఉత్సాహం, ఆనందంతో జరుపుకుంటాయి. తొమ్మిది రోజులు సాగుతున్న ఈ ఉత్సవంలో ఊయలలాట, జానపద నృత్యాలు, డప్పు వాయిద్యాలు, పంట పూజలు ప్రత్యేక ఆకర్షణలు. గ్రామీణ తాండాలు రంగురంగుల అలంకరణలతో కళకళలాడుతూ, మహిళల పాటలు, నృత్యాలు సామాజిక ఐక్యతకు సంకేతంగా నిలుస్తాయి.
ప్రధాన కార్యక్రమాలు:
-
ఊయలలాట (ఆడపిల్లల కోసం ప్రత్యేకం)
-
బంజారా స్త్రీల సమూహ నృత్యాలు
-
డప్పు వాయిద్యాలతో ఆటపాటలు
-
పంట పూజలు & సామూహిక ప్రార్థనలు
సామాజిక ప్రాముఖ్యత:
సిబ్బితాండాలో తీజ్ పండుగ కేవలం మతపరమైన ఉత్సవం మాత్రమే కాదు; ఇది గ్రామస్థుల ఐక్యత, పరస్పర సహకారానికి ప్రతీక. పంటలు బాగుండాలని, కుటుంబాలు ఆరోగ్యంగా ఉండాలని ప్రార్థనలు చేస్తారు
తీజ్ పండుగ – విశ్లేషణ
తీజ్ పండుగను బంజారా (లంబాడా) & మధుర వర్గాలు శ్రావణ మాసంలో ప్రత్యేకంగా జరుపుకుంటారు. ఇది మతపరమైన, సాంస్కృతిక, సామాజిక కోణాల్లో విశ్లేషించదగిన పండుగ.
మతపరమైన కోణం
-
తీజ్ పండుగలో ప్రధాన ఉద్దేశ్యం పంటల కోసం దేవతలను ప్రార్థించడం.
-
వర్షాలు బాగా కురవాలని, పంటలు సమృద్ధిగా రావాలని ప్రార్థనలు చేస్తారు.
-
అమ్మాయిలు, మహిళలు ఊయలలాటలో పాల్గొని సంప్రదాయ గీతాలు పాడతారు.
సాంస్కృతిక కోణం:
-
బంజారా జానపద గీతాలు, డప్పు వాయిద్యాలు, ఊయలలాట, సమూహ నృత్యాలు ప్రధాన ఆకర్షణలు.
-
సాంప్రదాయ దుస్తులు, అలంకరణలు, ఊరంతా వెలుగులు పండుగ వాతావరణాన్ని మరింత అందంగా మారుస్తాయి.
-
తీజ్ పండుగలో తరతరాలుగా వస్తున్న జానపద కళలు కొనసాగుతున్నాయి.
సామాజిక కోణం
-
పండుగ సమయంలో తాండాల ఐక్యత స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది.
-
వృద్ధులు, యువకులు, పిల్లలు అందరూ పాల్గొని ఒకటిగా పండుగ జరుపుకుంటారు.
-
పంచాయతీ తరహాలో నిర్ణయాలు, చర్చలు కూడా జరుగుతాయి.
-
గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఉత్సాహం వస్తుంది (చిన్నపాటి వ్యాపారాలు, హస్తకళల విక్రయాలు మొదలైనవి).
ప్రాముఖ్యత
-
తీజ్ పండుగ కేవలం మతపరమైన ఉత్సవం కాదు; ఇది ఐక్యత, ఆనందం, సాంస్కృతిక పరంపరల ప్రతీక.
-
గ్రామీణ ప్రాంతాల జీవన శైలిలో ప్రకృతి, పంటలు, సామాజిక ఐక్యత ఎంత ముఖ్యమో ఈ పండుగ ద్వారా స్పష్టమవుతుంది.
- వెదురు బుట్టల్లో మాత్రమే కాకుండా, “మోదుగు” ఆకులను గుల్లగా మడిచి అందులో మట్టిని వేసి గోధుమ గింజలను చల్లుతారు. పెళ్లి కాని అమ్మాయిలు రోజుకు మూడు పూటలూ అందంగా అలంకరించుకొని ఆ గోధుమ మొలకలకు నీరు జల్లుతారు.
సమయం
ఈ పండుగను శ్రావణ మాసంలో (జూలై/ఆగస్టు) జరుపుకుంటారు. ఇది వర్షాకాలం కావడంతో, ప్రకృతిలో కొత్త జీవం పుడుతున్న సమయం. అందువల్ల గోధుమ మొలకలను నాటి వాటిని పూజించడం శుభప్రదంగా భావిస్తారు.
తీజ్ పండుగ ఆచారాలు
-
కాలవ్యవధి
-
ఈ పండుగను తొమ్మిది రోజులు ఘనంగా జరుపుకుంటారు.
-
శ్రావణమాసం రాఖీపూర్ణిమ రోజున ప్రారంభమై గోకులాష్టమి రోజున ముగుస్తుంది.
-
-
ప్రధానంగా పాల్గొనేవారు
-
పెళ్లి కాని అమ్మాయిలు పాటలు పాడుతూ, నాట్యం చేస్తూ పండుగలో పాల్గొంటారు.
-
-
తీజ్ గుల్లల తయారీ
-
వెదురు బుట్టల్లో లేదా మోదుగు ఆకులతో గుల్లలు చేసి వాటిలో మట్టిని పోసి గోదుమలు నాటుతారు.
-
ప్రతిరోజు మూడు పూటలు ఆడపిల్లలు అలంకరించుకొని బుట్టల్లోని గోదుమలకు నీళ్లు జల్లుతారు.
-
-
పులియాగెణో పూర్ణకుంభం
-
ఆడపిల్లలు తలపై పులియాగెణో (పూర్ణకుంభం) పెట్టుకొని బావి/బోరింగ్/చెరువు నీళ్లు తెచ్చి తీజ్ కి పోస్తారు.
-
-
మగపిల్లల పాత్ర
-
పెళ్లి కాని మగపిల్లలు ఆడపిల్లలు తీజ్ కి నీళ్లు పోయనివ్వకుండా అడ్డుకుంటారు.
-
వారు పొడుపు కథలు వేస్తారు. సమాధానం చెప్పినవారికే నీళ్లు పోయే అవకాశం ఇస్తారు.
-
-
దినచర్యలు
-
ప్రతి రోజు మూడు పూటలు:
-
పాటలు పాడటం 🎶
-
నృత్యం చేయటం 💃
-
నీళ్లు జల్లటం 💧
-
అగరుబత్తులతో ధూపం చేయటం 🕯️
-
నైవేద్యం పెట్టటం 🍲
-
-
ఈ విధంగా తొమ్మిది రోజులు ఉత్సాహంగా జరుపుకుంటారు.
-
ముందు రోజు
డంబోళి పండుగ (తీజ్ నిమజ్జనం కంటే ముందు రోజు)
-
పెళ్లి కాని ఆడపిల్లలు కొత్త బట్టలు వేసుకొని నానబెట్టిన సెనగలతో పొలాలకు వెళ్తారు.
-
నేరేడు చెట్టుకు సెనగలు గుచ్చి, పండ్లు, ఫలహారాలతో ఉపవాసం విరమిస్తారు.
-
పొలాల బంకమట్టి తీసుకొని డోక్రి–డోక్రా (ముసలమ్మ, ముసలోడ్లు) మట్టి బొమ్మలు తయారు చేస్తారు – వీటినే గణగోర్ అంటారు.
-
రాత్రి గోదుమ రొట్టెలు + బెల్లం + నెయ్యి → చుర్మో తయారు చేసి, డోక్రి–డోక్రాకు పూజలు చేసి పాటలు, నృత్యాలు చేస్తారు.
చివరి రోజు
-
నాయక్ జొన్నలు, గోదుమలు, సెనగలతో గుడాలు వండిస్తారు.
-
తాండ అంతా ఊరేగింపు జరిపి బాజా–బజంత్రీలతో చెరువులో తీజ్ గుల్లల నిమజ్జనం చేస్తారు.
-
ఆడపిల్లలు ఏడుస్తారు (తీజ్ మళ్లీ వచ్చే ఏడాది వరకే జరుపుకోవచ్చని బాధతో).
-
చివరగా అన్నలు లేదా తమ్ముళ్లు ఆడపిల్లల కాళ్లు కడుగుతారు.
-
సాయంత్రం గుడాలను పంచి పండుగను ముగిస్తారు.
👉 మొత్తం మీద ఇది పెళ్లి కాని అమ్మాయిల ఆరాధన పండుగ, భక్తి, ఆనందం, పాటలు, నృత్యాలు, సామూహిక భోజనాలు